کتاب به عقب برنمی‌گردیم؛ زندگی، زوال و امید در سوریۀ جنگ‌زده

این کتاب روایتی است میدانی، متهورانه و صد البته تلخ از فاجعۀ سوریه. میدانی از آن جهت که رانیا ابوزید، نویسندۀ لبنانیِ کتاب، عموما در متن رویدادهایی که گزارش کرده حاضر بوده است، از اعتراضات مسالمت‌آمیز ۲۰۱۱ گرفته تا جبهه‌های نبرد معارضین، تا تشکیلات پشتیبانی همسایگان، و تا زندان‌های تاریک دمشق و بمباران‌هایی که خانۀ نیمی از شهروندان سوریه را متروکه ساخت. به رغم این تنوع اما دغدغۀ کتاب واحد است: رنجی که گریبان یک ملت را گرفت.

جنگ سوریه، تا اینجای کار، احتمالا غمبارترین تراژدی قرن بیست و یک است. جنگی که بازیگر کم نداشت؛ از شهروندان گرفته تا دولت مرکزی، تا گروه‌های جهادی که روزانه زادوولد می‌کردند، و تا قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، که از خاک سوختۀ شام ظاهرا بوی کباب به مشامشان رسیده بود. این جنگ اگر هیچ برنده‌ای نداشت در عوض بازنده فراوان داشت، و در صدر آنها ملت رنج‌دیدۀ سوریه بود. زنان و مردانی که فوریۀ ۲۰۱۱ جانانه به میدان آمدند و دومینوی انقلابی را که از شمال آفریقا و در تونس و مصر و لیبی آغاز شده بود به قلب خاورمیانه کشاندند. غافل از اینکه رییس جمهور سوریه، جوان تحصیل‌کرد‌ه‌ای که با وعدۀ اصلاحات و بوق و کرنای «بهار دمشق » بر مسند قدرت نشسته بود، نه بن‌علی فاسد بود که بگذارد و برود، و نه مبارک مستبد یا حتی قذافی مجنون که دست آخر جایی، در نقطه‌ای، شکست را بپذیرد. قلب ماهیت قیام مردم سوریه به جنگ داخلی، و بعد هم بدل شدن این کشور به لانه زنبور جهادی‌ها و نمایش سبعیتی که دست کم برای چند دهه بی‌سابقه بود، به خلق کارزاری انجامید که سکۀ رایج آن کپسول شیمیایی و بمب بشکه‌ای بود، بمبی که نه هدف‌گیری دارد، نه پادگان و بیمارستان سرش می‌شود، و نه شهروند را از پیکارجو تمیز می‌دهد. این منازعۀ شوم سرانجام نیز پانصد هزار کشته، دوازده میلیون آواره و صدها هزار ویرانه روی دست مردم این کشور گذاشت، تا ساکنان قلب ربع مسکون حالا بزرگترین جمعیت پناهندگان زمین را تشکیل دهند.

این کتاب گزارشی است دست اول، که طی شش سال فعالیت و از خلال سفرهای بی‌شمار به داخل خاک سوریه، ترکیه، اردن، لبنان، واشنگتن، و شماری از شهرهای کوچک و بزرگ اروپایی فراهم آمده است. با این همه بخش ناچیزی از تراژدی سوریه را بازگو می کند، آن مقدار که در ظرف یک نفر می گنجد. (متن از مقدمه کتاب)

دانلود و مطالعه آنلاین کتاب به عقب برنمی‌گردیم؛ زندگی، زوال و امید در سوریۀ جنگ‌زده