درسگفتارهای مایکل سندل در چهارده جلسه، به موضوع عدالت و خاستگاه آن میپردازد. این دوره را با زیرنویس فارسی منتشر میشود.
جلسه سیزدهم: درسی در مورد دروغ گفتن
نظریهی سختگیرانهی اخلاق کانت هیچگونه استثنایی را نمیپذیرد. کانت باور داشت که دروغ گفتن حتی اگر مصلحتآمیز باشد، کرامتِ انسانِ دروغگو را نقض میکند. سندل از دانشجویان میخواهد که این نظریهی کانت را با در نظر گرفتنِ یک وضعیت فرضی، بررسی کنند. فرض کنید یکی از دوستانتان در خانهی شما پنهان شده است؛ شخصی که قصد کشتن او را دارد درِِ خانه را میزند و از شما میپرسد دوستتان کجاست؛ آیا دروغ گفتن در این شرایط نادرست است؟ اگر چنین است، آیا منحرف کردن قاتل بدون اینکه، به معنیِ واقعیِ کلمه، دروغی گفته شود اخلاقی است؟ این موضوع، بحث پرشوری را در موردِِ اخلاقی بودنِ گفتنِ حقیقتِ گمراه کننده به راه میاندازد. سندل این جلسه را با نشان دادنِ ویدئویِ مشهورترین مثالِ طفره رفتن از گفتن حقیقت در دوران اخیر به پایان میبرد: ویدئوی اظهارات رییس جمهور کلینتون در مورد رابطه اش با مونیکا لوینسکی
جلسه چهارهم: توافق عادلانه
سندل در این بخش، فیلسوفِ مدرن، جان رالز وهمچنین نظریهی او را در مورد قراردادِ اجتماعیِ فرضی معرفی میکند. رالز بر این است که مبانیِ عدالت از نوعی توافقِ ویژه ناشی میشوند. آنها اصولی هستند که ما برمی گزیدیم اگر می بایست قوانین اداره ی جامعه را در شرایطی انتخاب کنیم که همه از قدرت چانه زنیِ عادلانه ای برخوردار بودند. رالز میگوید تنها راهی که میتوان مطمئن شد که هیچکس بر دیگری برتری ندارد این است که وضعیتی را تصور کنیم که هیچکس هیچگونه آگاهی در موردِ سن، جنسیت، نژاد، هوش، توانایی، موقعیت اجتماعی، ثروت خانوادگی، مذهب، و حتی اهدافش ندارد. رالز به این وضعیت میگوید پشت پردهی نادانی. ما در پشت پردهی نادانی بر سر کدام مبانی توافق میکنیم؟ آیا اصولی که برمی گزینیم عادلانه خواهند بود؟ سندل نظریهی توافقِ عادلانه را همراه با مثالهای واقعیِ خنده داری توضیح میدهد. مثالهایی از قراردادهای واقعی که نتایج ناعادلانه به بار میآورند.
با سپاس فراوان از انتشار کلاسهای این استاد بزرگوار، مایلم نظرم را برخی موارد بگذارم، ۱- اینکه صاحبنظران همیشه می تونند نظرات مفید وسازنده بدهند و ما می توانیم با برخی از آنها مخالف باشیم ،برای مثال در دروغ مصلحتی، که من با آن مخالفم و معتقدم جضرت علی می فرمایند،حقیقت را بگویید حتی اگر به ضررتان باشد،۲- قرارداد ها با شرایط مختلف تغییر می کنند ۳- این استاد بزرگوار خیلی خب درس می دهند اما سطح نگاه و آموزششون مشخص نیست،برا کارشناسی هاست یا بالاتر۴- امیدوار بودم باقی کلاساشم می دیدم۵ -نظریه ها ابعاد گوناگونی دارند که ایشان بر اساس سر فصل خودشان وارد این ابعاد شدند. با این حال استفاده از نظرا ت دانشجوها برایم از سوی ایشان جالب است.
باز هم از انتشار این درس ها سپاس گذارم بسیار استفاده کردم.