خشونت علیه زنان، که از ۲۵ نوامبر تا ۱۰ دسامبر هرسال به ۱۶ روز نارنجی محو این شکل از خشونت اختصاص دارد، شکلی از خشونت بر مبنای جنسیت است که برای محو و از بین بردنش پیش از هر چیزی لازم است که دانش جنسیتی خود را بالا ببریم، کلیشههای جنسیتی را بشناسیم و به دنبال اصلاح باورها و رفتارهای سکسیستی (جنسگرایانه یا جنسیت زده) خود و اطرافیانمان باشیم و بدانیم یک زندگی امن و آرام چه شکلی است و چه چیزهایی در رفتار و گفتار ما و دیگران، باعث سلب این امنیت و آرامش در زندگی زنان میشود. ما باید بدانیم خشونت علیه زنان یک موضوع جنسیت محور است و بررسی این شکل از خشونت و انواع مختلف آن، با بررسی خشونت به شکل کلی و عام این مفهوم متفاوت است. اگر عنصر جنسیت را در این مسئله نادیده بگیریم، نه میتوانیم این مسئله مهم را درست بشناسیم و نه میتوانیم برای محو شدنش قدمی برداریم. خشونت علیه زنان، پنج شکل شناختهشده دارد که ۱۶ روز نارنجی فرصت خوبی است تا نسبت به شناخت مصادیق این خشونتهای مختلف، حساستر شویم و آگاهیمان را به دیگران هم منتقل کنیم.
خشونت روانی – کلامی: در بین انواع خشونت خانگی علیه زنان، این شکل از خشونت بالاترین فراوانی را دارد. شاید ارائه تعریفی یکخطی از آن کار سختی باشد، اما به همه ما زنان ازآنچه فکر میکنیم بسیار نزدیکتر است. گذشته از انواع توهین، تحقیر، تمسخر، عیبجویی، تهدید، سرزنش، امرونهی و غیره که شخص را تحتفشار روانی میگذارد، انواع و اقسام عبارتها و جملاتی که ممکن است در قالب طنز، لطیفه، توصیف و یا به بهانه خیرخواهی و دلسوزی در حق زنان بیان شود و محتوایی جنسیت زده و سکسیستی دارد، میتواند زنان را به لحاظ روانی تحتفشار بگذارد.
خشونت اجتماعی: منظور از این شکل خشونت، خشونت در اجتماع نیست! منظور به هر شکلی محدود کردن روابط اجتماعی فرد است. تعیین کردن اینکه زن با چه کسانی در رفتوآمد باشد یا نباشد یا در عرصه اجتماعی تا چه حد فعال باشد و حضورداشته باشد، میتواند مصداقی از خشونت اجتماعی باشد. ممانعت از رشد و خودشکوفایی زن، یکی از مصادیق خشونت اجتماعی است که شامل منع زن از ادامه تحصیل یا اشتغال و غیره میشود. این شکل از خشونت سومین رتبه را در انواع خشونت در ایران داشته است.
خشونت اقتصادی: محروم کردن زن از نیازهای مادیاش، در اختیار گرفتن درآمد زن، آسیب رساندن یا تصرف در اموال زن، یا سوءاستفاده مالی از او مصادیقی از خشونت اقتصادی علیه زنان است. اگر مقوله کار خانگی رایگانی که زنان در همه خانهها انجام میدهند را هم به این معادله اضافه کنیم، متوجه سوءاستفادههای اقتصادی گستردهای که تقریباً از همه زنان میشود خواهیم شد.
خشونت فیزیکی: خشونت فیزیکی دومین رتبه را در انواع خشونتهای خانگی علیه زنان در ایران داشته است و هنوز و همچنان در جامعه بیش ازآنچه ما تصورش را میکنیم رخ میدهد. خشونت فیزیکی به زن، آزار و اذیت جسمانی، ضربوجرح، کشیدن مو، سوزاندن، زندانی کردن، اخراج از خانه، محروم کردن از غذا، سیلی یا لگد و مشت زدن، کشیدن و هل دادن، محکم کوبیدن در، به هم زدن سفره و میز غذا و شکستن اشیای منزل و ناامن کردن فضا را شامل میشود. درباره خشونت فیزیکی باورهای نادرست زیادی درباره مردان خشونت گر وجود دارد. و همچنین «فنر خشونت» در اینجا اهمیت خود را نشان میدهد که امیدوارم در این ۱۶ روز نارنجی درباره آنها اطلاعات کسب کنیم.
خشونت جنسی: به هر شکلی از سوءاستفاده یا آزار جنسی زنان گفته میشود که البته فقط هم شامل تجاوز یا رابطه جنسی همراه با خشونت نمیشود. بلکه آزار و اذیتهای خیابانی که گاهی در فضاهای عمومی رخ میدهد مثل دستمالی کردن و غیره نیز مصادیقی از خشونتهای جنسی علیه زنان هستند.
این ۱۶ روز فرصت مغتنمی ست تا ما از مصادیق عینی این انواع خشونتها بگوییم و بنویسیم و جامعه را نسبت به عواقب خشونت علیه زنان که آثار مخرب روحی و جسمی و جنسی برای زنان دارد آگاه کنیم تا جامعهای سالمتر و خانههایی امنتر داشته باشیم.