در اين مقاله ابتدا كوشش شده است تا دو مفهوم كليدي بحث، يعني فقر و جنبش هاي اجتماعي تعريف و ديدگاه هاي مختلفي كه به بررسي اين مفاهيم پرداخته اند، معرفي گردند. در رابطه با مفهوم فقر و جنبش هاي اجتماعي همچنين به اغتشاش مفهومي گسترده اي كه به ويژه در ايران وجود دارد اشاره شده و از ديدگاه هاي عمده در مطالعة فقر و فقرزدايي ياد شده است. پس آن گاه با مروري بر مهم ترين انواع جنبش هاي اجتماعي در غرب و در جهان سوم، تلاش شده است تا نشان داده شود كه گرچه تغييرات اساسي در سطح جهان ـ از جمله پيدايش دولت رفاهی، جذب شدن جنبش هاي كارگري در درون اتحاديه ها و سنديكاها (كه نهادهاي ميانجي براي بي آزارسازي جنبش كارگری محسوب مي شوند) و يا جهاني شدن ـ نقش طبقة كارگر و لذا جنبش هاي كارگري را به شدت كاهش داده است، ليكن روابط فقر و جنبش هاي اجتماعي رابطه اي پايدار باقي مانده است. امروزه جنبش هاي چندطبقه اي جانشين جنبش متشكل كارگران گرديده ليكن هنوز تهي دستان شهري مهم ترين نيروي محركة جنبش هاي اجتماعي اند. از اين رو، رابطه فقر و جنبش هاي اجتماعي در دوره هاي مختلف مورد اشاره قرار گرفته اند. همچنين كوشش شده است تا نشان داده شود كه در حال حاضر بخش عمده اي از جنبش هاي اجتماعي، خشونت ستيز و درون سيستمي مي باشند و چنان چه دولت هاي جهان سومي هوشمندانه آن ها را به رسميت نشناسند امكان تبديل شدن آن ها به حركات شورش گرانه تخريبي وجود دارد كه ممكن است به دخالت بيگانگان منجر شود.
نویسنده: پرویز پیران
عنوان نشریه: رفاه اجتماعي : پاییز ۱۳۸۴ , دوره ۵ , شماره ۱۸ (فقر و نابرابری در ایران) ; از صفحه ۱۳ تا صفحه ۴۰