نظام عقیدتی یهودیت در آغاز فقط با یک عقیده – خدای واحد- پدیدار شد و با گذشت زمان این عقیده را با افزودن احکام اخلاقی کامل کرد ، به این معنا که ابتدا فقط حکم به پرستش خدای واحد بود و سپس، از طریق وحی و عهد، مجموعه ای از قوانین بی‌زمان( تورات) را پدید آورد که بنی اسرائیل بر مبنای تجربه آزادی و هجرت آن را بنیان نهادند و حمایت کردند و سرانجام به صورت متن جاودانه ای در آوردند که همان کتاب مقدس است . همراه با خدای واحد و کتاب واحد(تورات)، حس ملت بودن و برگزیده بودن ،یا ملت برگزیده ، و عقیده به وجود سرزمینی که یگانه سرزمین این ملت برگزیده است، یعنی سرزمین موعود و سرزمین مقدس، نیز به صورت همزمان و تفکیک ناپذیر به وجود آمد. به این ترتیب ، زمان و مکان گواه صدق رویاهای آوارگان بیابان بود.
طغیان و اعتراض علیه آزادی یهودیان در اروپا، که به قتل عام ۶ میلیون یهودی (یهودی ستیزی) انجامید موجب تقویت و تثبیت جریانهای دینی و سکولار در یهودیت شد. پس از آن بود که یهودیان به سرزمین مادری باستانی بازگشتند، قطب بندی فاحشی بین یهودیان متدین و غیرمتدین به وجود آمد، و نوعی کثرت گرایی یهودی که شاید نخستین گام به سوی دوره موعود بسیار مطلوب تری باشد پدید آمد که با روحیه روشنگری اروپایی همخوانی داشت و بازتاب تسامحی بود که اکثر ملل میزبان اکنون نسبت به یهودیان روا می دارند. در حالی که بسیاری از یهودیان کاملا در فرهنگ‌های میزبان خود شده اند ، خود یهودیت بسیاری از بهترین عناصر این فرهنگ های میزبان را در خود جذب کرده است، و به این ترتیب سر زندگی و نیروی یافته است که آن را قادر به ادامه حیات در دنیایی اساسا خصمانه کرده است. /فرهنگ علوم اجتماعی قرن بیستم