از زمانی که در سال ۱۹۹۳ سازمان ملل متحد ۵ می را بهعنوان روز جهانی آزادی مطبوعات اعلام کرد، در این روز اصول بنیادی آزادی رسانه گرامی داشته میشود، چگونگی این آزادی ارزیابی میشود و همچنین خبرنگارانی که در مسیر این وظیفه جان خود را از دست دادند نیز تکریم میشوند. برای توضیح این روز، پنج نمودار گردآوری شده که نظر مردم جهان را در مورد آزادی مطبوعات نشان میدهد؛ تمام یافتهها از مرکز پیمایشهای پیو ریسرچ۱ گرفته شده است.
۱- بر اساس دادههای پیمایشی که در سال ۲۰۱۹ در ۳۴ کشور انجام گرفت، اکثریت شهروندان اروپا، آمریکای شمالی و آمریکای لاتین، معتقدند که آزادی مطبوعات بسیار مهم است.
بیشترین آمار مربوط به یونان است که ۸۹ درصد مردم معتقدند که گزارش اخبار در رسانهها بدون سانسورهای دولتی از اهمیت بسزایی برخوردار است. در بسیاری از کشورهای دیگر اعم از استرالیا، ترکیه، فیلیپین، اوکراین، آفریقای جنوبی و نیجریه نیز اکثریت شهروندان نظری مشابه دارند. تقریباً نیمی از بزرگسالان در کشورهای کره جنوبی، ژاپن، اسرائیل، اندونزی، روسیه، هند، تانزانیا و لبنان نیز آزادی مطبوعات را بسیار مهم میدانند.
۲- در بسیاری از کشورها، حمایت از آزادی مطبوعات از سال ۲۰۱۵ افزایش پیدا کرد.
از سال ۲۰۱۵ درصد افرادی که معتقدند گزارش اخبار در رسانهها باید بدون سانسور دولت یا حکومت صورت بگیرد در ۱۱ کشور افزایش پیدا کرده است؛ این میزان در کشورهای فرانسه، بریتانیا و ترکیه ۱۹ درصد افزایش پیدا کرده است. همزمان با افزایش این خواسته، شاهد کاهش آزادی رسانهها در سراسر جهان در این بازۀ زمانی بودهایم (علاوه بر این، در این بازۀ زمانی حمایت از آزادی بیان نیز به همراه آزادی رسانه در ۱۰ کشور افزایش پیدا کرده است). همزمان، درصد افرادی که در سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ بر اهمیت آزادی مطبوعات تأکید کردهاند در کشورهای آلمان، ایتالیا، روسیه و برزیل رو به کاهش بوده است.
۳- در اکثر کشورهای مورد پژوهش، افراد تحصیلکرده بیش از افرادی با تحصیلات پایین بر آزادی مطبوعات تأکید میکنند.
در ۲۸ کشور از ۳۴ کشور مورد پژوهش در سال ۲۰۱۹، تفاوت فاحشی میان نظرات افرادی با تحصیلات بالا نسبت به افرادی که کمتر تحصیلات دارند وجود دارد. این تفاوت در کشورهای فرانسه و هلند بیشتر است جایی که افرادی که تحصیلات بیشتری دارند احتمالاً ۲۶ درصد بیش از سایرین به آزادی مطبوعات قائلاند. (این الگو صرفاً مختص آزادی مطبوعات نیست: در ۲۷ کشور از ۳۴ کشور مورد پژوهش افراد تحصیلکرده اهمیت خاصی برای اینترنت آزاد و بدون سانسور قائلاند؛ همچنین این افراد در ۲۰ کشور بر آزادی افراد برای بیان نظرات خود بدون دخالت و سانسور دولتها تأکید میکنند؛ در میان تعدادی از کشورها، افراد با تحصیلات پایین احتمال کمتری دارد که جوابی مشابه به این پرسشها بدهند). در این پژوهش، آفریقای جنوبی تنها کشوری بود که افرادی با تحصیلات کمتر بر آزادی رسانه بیشتر از سایرین تأکید کردند.
۴- اروپاییهای غربی با دیدگاههای پوپولیستی بیش از غیرپوپولیستها به اهمیت رسانههای خبری در عملکرد جامعهشان معتقدند.
این الگو در هفتکشور از هشت کشور اروپای غربی که توسط مرکز پیمایش پیو ریسرچ در سال ۲۰۱۷ انجامشده، مشاهدهشده است (بهاستثنای اسپانیا). تفاوت دیدگاههای پوپولیستها و غیرپوپولیستها بیشتر از کسانی بود که خود را در اردوگاه ایدئولوژیک راست و چپ قرار میدهند. برای مثال در هلند، پوپولیستها ۲۰ درصد کمتر از غیرپوپولیستها بر اهمیت اخبار رسانهها در عملکرد جامعه تأکید کردند (۳۵ درصد در برابر ۵۵ درصد). درحالیکه تفاوت دیدگاههای اردوگاه راست و چپ در این مورد فقط ۸ درصد بود.
۵- بر اساس پیمایش سال ۲۰۱۷ در ۳۸ کشور، اکثر افراد معتقدند که سازمانهای خبری در کشورهایشان در انتشار اخبار اتفاقات مهم بسیار خوب عمل میکنند.
بااینحال رتبهبندی رسانههای خبری مورد بررسی قرار گرفت: در میان کشورهای مورد بررسی، حدود ۲۶ درصد معتقدند که رسانههای خبری در انتشار اخبار اتفاقات مهم بسیار خوب عمل میکنند. بالاترین رتبهبندی رسانهها به صحرای جنوب آفریقا و منطقۀ اقیانوسیه در آسیا برمیگردد؛ در این دو منطقه به ترتیب ۸۲ درصد و ۷۴ درصد گفتند که رسانهها در پوشش اخبار مهم و جدید خوب عمل میکنند. علاوه بر این، اکثریت در یونان و کرۀ جنوبی از عملکرد رسانهها در پوشش اخبار مهم ناراضی بودند.
۱- این متن در ۱ می ۲۰۲۰ توسط Aidan Connaughton در سایت پیو ریسرچ منتشر شده است.