یکی از چالش‌های جدی در حوزۀ مسکن چگونگی حذف قیمت زمین در راستای افزایش توانایی خرید مسکن به‌ویژه برای گروه‌های کم‌درآمد است. یکی از مکانیسم‌هایی که امروزه در برخی ایالت‌های آمریکا رواج دارد، ایجاد صندوق‌های امانی زمین (CLT) است که ایدۀ آن از تعاونی‌های قرن 19 گرفته شده است.
این صندوق‌ها که در ایالت‌هایی نظیر ورمونت و کالیفرنیا رواج دارند، تعاونی‌هایی غیرانتفاعی و معاف از مالیات‌اند که هدف آنها تضمین مسکن ارزان‌قیمت و جلوگیری از خالی‌ماندن خانه‌هایی است که در زمین‌های این تعاونی‌ها ساخته شده است. این صندوق‌ها مالکیت زمین را از مالکیت مسکن جدا می‌کنند: زمین در مالکیت جامعۀ محلی (صندوق) می‌ماند و عملاً از مناسبات بازار حذف می‌شود و تنها مسکن است که براساس قیمت تمام‌شدۀ ساخت (با احتساب قیمت زمین صفر) خرید و فروش می‌شود.
نکتۀ مهم این است که در این تعاونی‌ها حق‌تقدم در خرید واحد مسکونی از مالکان با صندوق امانی است و قیمت مسکن براساس فرمولی که صندوق تعیین می‌کند به فروش می‌رسد.
هیئت مدیرۀ این صندوق‌ها؛
1. نمایندگان منتخب اعضای صندوق،
2. ساکنان منطقه (که نه مالک هستند و نه مستأجر املاک صندوق)، و
3. نمایندگان منافع عمومی (که ممکن است مقامات محلی و تأمین‌کنندگان غیرانتفاعی خدمات باشند) را شامل می‌شود.
در ایالت ورمونت، دولت فدرال و شهرداری وامی تا ارزش 22 هزار دلار برای اعضای کم‌درآمد صندوق اختصاص می‌دهند تا امکان خرید مسکن مناسب را داشته باشند. با استفاده از این سازوکار خانوارهایی که درآمد آنها معادل 50 درصد میانگین درآمد ایالت است (خط فقر نسبی) می‌توانند مسکن مناسبی را خریداری کنند که به‌راحتی از عهدۀ اقساط آن برمی‌آیند.
براساس همین الگو، در برنامۀ توسعۀ شهر ایروین در ایالت کالیفرنیا مصوب شده است که تا سال 2025، حدود 10 درصد کل واحدهای مسکونی شهری با این مکانیسم خرید و فروش شود و تا سال هدف بیش از 9700 واحد مسکونی جدید نیز به خانه‌های ارزان‌قیمت منطقه افزوده شود.
این تعاونی‌ها علاوه بر مسکن، مکان‌های مناسب برای کسب‌وکار اعضا (اعم از کارگاه و فروشگاه) را نیز در زمین‌های اشتراکی تأمین می‌کنند.
برگرفته از کتاب: ضرورت تاب‌آوری، نوشتۀ مایکل لویس و پت کاناتی، ترجمۀ افشین خاکباز، مؤسسۀ عالی پژوهش تأمین اجتماعی، 1396
